Araştırmacılar ve analizciler 7 Ekim 2023 tarihi ve beraberinde gelişen Gazze Savaşının, Filistin – İsrail Çatışması tarihine gelip geçici bir olay olarak değil; seneler sonrasına sonuçlarının yansıyacağı bir gelişme olarak kaydedileceği üzerinde fikir birliği etmiş durumdalar.
Gazze’ye yönelik gerçekleştirilen saldırının üzerinden 130 günden fazla geçmesinin ardından Vizyon Siyasi Kalkınma Merkezi ve Aljazeera ortak bir çalışma ile Gazze savaşının sonuçlarını farklı boyutlarda değerlendiren araştırmacıların ve analizcilerin yorumlarını bir araya getirdi.
Araştırmada cevaplanan sorular sırasıyla:
- Bu savaş Filistinlilerin siyasi geleceğini nasıl etkileyebilir?
- Savaş sahada etkin faaliyet gösterenlerin rollerinde farklılık oluşturdu mu?
- Savaş ve savaşın beraberinde getirdiği gelişmeler İsrail’in iç durumuna ve siyasi hâkimiyet haritasına nasıl yansıyabilir?
- Savaş, Filistinliler arasında direniş fikrini güçlendirmeye olanak sağladı mı?
Uzmanların görüşleri şu şekilde özetlenebilir:
- Filistin direnişi ve Filistin toplumunun sumudu (haklarından vazgeçmemesi ve direnişini sürdürmesi), savaşın siyasi ve askeri akıbetini belirleyecek olan temel taşlardır.
- Filistinli aktörlerin, Filistinlilerin direnişine yatırım yapmak ve bir olmak için bu tarihi fırsatı kaçırmamaları gerekmektedir.
- Fetih Hareketi ve Filistin Yönetiminin geri adım atması; Hamas ve İslami Cihad hareketlerinin ilerleme göstermesi, Hamas’ın meşruiyetinin tanınması ve siyaset denkleminde ikincil plana atılma planlarının suya düşmesi gibi güç dengelerinde yaşanan değişiklik ile Filistin siyasi haritası da değişecektir.
- İsrail ne kadar katliam gerçekleştirirse gerçekleştirsin 7 Ekim’de imajına aldığı darbeyi ve lekeyi zihinlerden silmesi imkansız bir durumdur.
- Savaşın devam etmesi ve Refah’ı da içine alarak genişlemesi İsrail’in uluslararası düzeyde siyasi itibarını kat ve kat zarara uğratacaktır.
- İsrail, Batı Şeria’daki tecrübesini Gazze’ye taşımayı hedeflemekte; Arap ülkelerini finansman ve imar desteği sunmaları için ikna etmeye ve bölgede bedavaya elde ettiği bir normalleşme gerçekleştirmek istemektedir.
- Savaşın sonucuna göre İsrail toplumunun ya altyapısında ya da hiç olmazsa toplumun vizyonunda bir değişiklik meydana gelecektir. Tıpkı I. İntifada sonrasında İsrail-Filistin ilişkilerinde İsrail’in artık güven ve istikrar hissetmediğini belirttiği gibi.
- Savaşın sonuçlarından bir tanesi de sorumlu tutulan bazı İsrailli asker ve siyaset adamlarının değiştirilmesi ve bunun üzerine bu kesimin ileriki hedeflerini gerçekleştiremeyecek olmasıdır.
- Amerikan yönetiminin Radikal Sağ’a sağlam bir darbe vurmasının yanı sıra Amerika, hâlihazırda Ortadoğu’daki vizyonunun önünde bir engel olarak gördüğü Netenyahu’nun İsrail içinde bir değişiklik yapmasını önlemek için elini zayıflatmak istiyor.
- Filistin devleti kurma ihtiyacı konusunda uluslararası bir fikir birliği bulunmaktadır. Filistinliler için özerklikten daha fazlası ancak bir devletten de daha azı olacak şekilde bir oluşum amacıyla çözüm sürecini canlandırmak için girişimler ve çalışmalara tanıklık edebiliriz.
Çalışmaya katkı sunan uzmanlar:
- Emced Ebu El-İzz, Anlaşmazlık ve Çatışma Çözüm Profesörü, Arap Amerikan Üniversitesi
- Hüsam El-Düceni, Akademisyen ve Yazar, Gazze
- Emced Beşkar, Siyaset Bilimi Doktora Araştırmacısı
- İsmet Mansur, İsrail İlişkilerinde Uzman Araştırmacı
- Hani el-Mısri, Mesarat Merkez Müdürü
- Raid Ebu Bedeviye, Hukuk ve Uluslararası İlişkiler Profesörü, Amerikan Üniversitesi
- Samir Anbetavi, Yazar ve Siyaset analizcisi, Ulusal Girişim Siyasi Büro Üyesi
Bu çalışma Vizyon Siyasi Kalkınma Merkezi ve Aljazeera Net tarafından hazırlanmıştır. Çalışmanın tamamına ulaşmak için (Arapça) tıklayınız.
