İsrail Neden Kanun Üstü Bir Rejimdir?

Vizyon Siyasi Kalkınma Merkezi 12 Ocak، 2024

6 dakika okuma süresi

Muhammed Yusuf*

Uluslararası Af Örgütü gibi güvenilir birçok insan hakları merkezi ve uluslararası kuruluş, İsrail’i apartheid/ırkçı bir devlet ve yerleşimci-sömürgeci bir rejim olarak tanımlamaktadır. Uluslararası Af Örgütünün “İsrail’in Filistinliler Üzerinde Uyguladığı Irkçılık: Zalim Bir Kontrol Rejimi ve İnsanlığa Karşı Bir Suç”[i] adlı raporunda uluslararası toplumları, Filistinlilere karşı işlediği ırkçı uygulamalardan dolayı İsrail’i sorumlu tutmaya ve hesaba çekmeye çağırmış; Uluslararası Ceza Mahkemesinden ise İsrail’in işgal altındaki Filistin topraklarında işlediği suçlara ilişkin yaklaşan davasında apartheid suçunu da incelemesini talep etmiştir. 1967’den beri işgal altında bulunan Filistin topraklarındaki insan haklarının durumu konusunda Birleşmiş Milletlerin Özel Raportörü Michael Lynk, uluslararası topluma Filistin topraklarındaki ırkçı düzeni baz alan raporunu ele almaları için çağrıda bulunmuş ve “İsrail işgal altındaki Filistin topraklarında apartheid rejimi uygulamaktadır.” açıklamalarında bulunmuştur.

İsrail apartheid rejiminin ortaya çıkışı, Filistin halkının 1948’de topraklarından sürülmeleri ve etnik temizliğe[ii] maruz bırakılmalarıyla bağlantılıdır. İnsan Hakları İzleme Örgütü, İsrail’i birçok defa uluslararası kanunları ve insan haklarını çiğnemekle suçlamıştı. HRW, bu gerçekten “Bir Eşik Aşıldı”[iii] adlı raporunda detaylıca bahsetmiş olmasına rağmen İsrail’e Filistinliler hakkında işlediği suçlar ve ihlallere yönelik bir suçlama getirilmedi. İsrail’in kanun üstü bir rejim olmasının sebeplerini anlamak için bazı temel gerçekler sırasıyla:

Birleşmiş Milletlere Şartlı Üyelik

İsrail, Birleşmiş Milletlerin üyeliği şarta bağlı tek üyesidir.[iv] Birleşmiş Milletlere 11 Mayıs 1949’da üye olmuş ve üyeliği Genel Kurulun 181 ve 194. kararlarına bağlılığı ile şartlanmıştı.[v] Ancak İsrail şartları yerine getirmemesine ve BM kararlarına uymamasına rağmen, bugün hala BM üyelerinden biri kabul ediliyor. Buna karşın, işgal altındaki Filistin Devleti ise gözlemci üye statüsüne sahiptir. Filistinliler birçok kez Amerika Birleşik Devleti tarafından BM’de tam üye olma girişimlerinin veto edilmesiyle tehdit edildi.[vi] Bu davanın, Birleşmiş Milletler Genel Kuruluna ve Güvenlik Konseyine ciddi bir şekilde taşınması, İsrail’in BM’deki üyeliğinin tekrardan gözden geçirilerek uluslararası kararları ihlal ettiği için sorgulanması ve Güvenlik Konseyi ve Genel Kurulun kararlarını uygulamakla yükümlendirilmesi gerekmektedir. Genel Kurulun 194 sayılı kararı[vii] gereği Filistinli mültecilerin vatanlarına geri dönmesine ve aldıkları zararın telafi edilmesine izin verilmeli, Güvenlik Konseyinin 242 sayılı kararı[viii] uyarınca İsrail’in 1967’den sonra işgal edilen Filistin topraklarından koşulsuz geri çekilmesi gerekmektedir.

İsrail’in Birleşmiş Milletlerin Kararlarını Görmezden Gelmesi ve Uluslararası Kanunlara Saygısızlık

BM denetim kurulunun veri tabanına göre 2006 yılından 2022 yılına kadar geçen dönemde BM’ye bağlı İnsan Hakları Konseyi İsrail’e karşı 99 kararı kabul etti.[ix] 2015’den 2022 yılına kadar ise Genel Kurul, İsrail özelinde 140 ayrı karar aldı.[x] Buna rağmen, İsrail bu kararların hiçbirine uymadı. ABD 1972’den bu yana Güvenlik Konseyinin İsrail’i eleştiren kararlarını 53 defa veto hakkını kullanarak reddetti. Amerika’nın genellikle İsrail’e dokunur kararlar karşısında tutarlı bir veto politikası izlemesine rağmen, 2016 yılında Obama yönetimi Güvenlik Konseyinin 2334/2016 sayılı kararında kullandığı çekimser oy ile Amerikan yönetiminin dahi nadir de olsa İsrail’i kınayan kararlar alınması için çekimser oy kullandığı olmuştur.[xi] Güvenlik Konseyi bu karar aracılığıyla “İsrail’in 1967’den beri işgal altında olan ve içinde Doğu Kudüs’ün de bulunduğu bütün Filistin topraklarında yerleşim birimleri inşa etmesinin hiçbir yasal geçerliliği bulunmamaktadır. Bu durum, uluslararası kanun gereği açık bir ihlal kabul edilmekte ve iki ülkenin barış ve güvenlik içinde, uluslararası kabul görmüş sınırlar içinde yan yana yaşamasının önünde büyük bir engel oluşturmaktadır.” kararını açıklamıştır. İsrail ise uluslararası topluma açıkça meydan okuyarak ve uluslararası kanunları çiğneyerek işgal altındaki Filistin topraklarında yasa dışı yerleşke inşasına onay vererek[xii] BM kararlarına, bu kararlara aykırı bir dizi uygulamayla karşılık verdi.

27 Ekim Cuma günü BM Genel Kurulu 120 kabul, 14 ret ve 45 çekimser oy ile Gazze’de sürdürülebilir ve acil bir “insani ateşkes” çağrısında bulundu.[xiii] Oylama sonucunu İsrail Büyükelçisi Gilad Erdan[xiv] “Bugün, utanç günüdür. Hepimiz bugün gördük ki Birleşmiş Milletlerin birazcık bile meşruiyeti ve önemi kalmamıştır.” şeklinde yorumlayarak Genel Kurula “Size yazıklar olsun.” demiştir. İsrail büyükelçisinin yalnızca insancıl bir ateşkes için yapılan oylama sonucuna bakarak BM’i meşruiyetini kaybetmiş ve güvenilirlikten yoksun bir örgüt olarak kabul ettiği açıklamada İsrail’in BM ve uluslararası toplumun koyduğu kurallara ne kadar yukarıdan baktığı açıkça anlaşılmaktadır. Buna ek olarak, Genel Kurul başkanının Gazze’deki savaş hakkında yaptığı açıklamadan sonra İsrail, BM yetkililerinin vize almalarını engellemiştir.[xv] Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres İsrail’in Filistinlileri Gazze’nin kuzeyinden güneyine tahliye olmaları için yaptığı açıklamalarını eleştirmiş ve “Hamas’ın İsrail’e 7 Ekim’de başlattığı hücum sebepsiz değildi çünkü Filistinliler, 56 yıldır işgalin zulmü altında ezilmektedir.”[xvi] ifadelerini de kullandı.

İsrailli Yetkililerin Şiddete Teşvik Etmesi ve Filistinlilere Karşı Nefret Söylemi

İnsan hakları belgelerinde nefret söylemine dair net bir tanım olmamasına rağmen birçok BM sözleşmesi, şiddete ve düşmanlığa teşvikten bahsetmektedir.[xvii] BM’ye göre: “Soykırıma doğrudan ve açıkça kışkırtma”, ” Irkçılığa, düşmanlığa ya da şiddete teşvik eden milli, ırkçı ya da dini nefrete teşvik” uluslararası kanun gereğince kesinlikle yasaklanmış ve nefret söyleminin en ağır şekli olarak kabul edilmiştir. 1998 yılında kabul edilen Uluslararası Ceza Mahkemesi Roma Tüzüğü’nün Madde 25 (e) maddesi uyarınca soykırım suçuyla ilgili olarak doğrudan veya dolaylı olarak diğerlerini soykırıma kışkırtma halinde cezai sorumluluk taşır ve faili cezaya maruz bırakır. 9 Ekim 2023’de İsrail Savunma Bakanı Yaov Galant, Gazze Şeridi’ndeki Filistinlileri kast ederek “Bizler, insanımsı hayvanlarla savaşıyoruz.” ifadelerini kullandı.[xviii] İsrail Başbakanı Binyamin Netenyahu da “Gazze’yi bir harabe adasına dönüştüreceğiz.” açıklamalarında bulunmuştu[xix]. Bu ifadeler, açık bir şekilde Filistinlilere soykırım işlenmesi için bir çağrıdır. Uluslararası Ceza Mahkemesi[xx], işgal altındaki Filistin topraklarında işlendiği iddia edilen suçları inceleme yetkisine sahip olduğu için Roma Tüzüğü Madde 25, paragraf (e) uyarınca bu ifadeleri araştırması gerekmekte ve soykırıma teşvik eden İsrail Başbakanı Binyamin Netenyahu ve Savunma Bakanı hakkında dava açma olasılığını incelemesi gerekmektedir. Birleşmiş Milletler Irkçılık Komisyonu, İsrailli yetkililerin 7 Ekim’den beri Filistinliler aleyhinde yaptıkları bu açıklamayı “aşırı ırkçı nefret söylemi ve insanlıktan çıkarma” olmasından ötürü kınamıştır. İsrail Başkanı Yitzak Hertzog da “Bu milletin hepsi sorumludur, onları ortadan kaldırana kadar savaşmaya devam edeceğiz.”[xxi] Açıklamaları ile Filistinlilere karşı şiddete teşvik eden nefret söylemlerinde bulunmuştur. Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’ne göre soykırım savaş ya da barış dönemlerinde gerçekleşebileceği için devletler soykırımın engellenmesi için gerekli önlemleri almakla ve faillerini cezalandırmakla yükümlüdürler.[xxii] Yitzhak Hertzog, bir İsrailli yetkili olarak toplu soykırım suçunu önlemek için uluslararası yükümlülüklere uymak yerine yerleşimcilerini suç işlemeye ve soykırıma teşvik etti. Bu nedenle, Filistinlilere karşı soykırım suçunu teşvik etmek suçundan Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından yargılanması gerekmektedir.

Bu üç faktör: İsrail’in BM’deki şartlı üyeliği, BM kararlarını görmezden gelmesi ve uluslararası kanunlara kibirle yaklaşması, nefret dili kullanması ve soykırıma teşvik etmesi İsrail işgal devletinin Filistinlilere karşı yaklaşımında izlediği politikanın genel çerçevesini oluşturmaktadır. İzlediği bu politikalar İsrail’in hukukun üstünde bir rejim olduğunu dikte etmek için uluslararası topluma açık bir şekilde meydan okuma ve uluslararası örf ve kanunlara açık bir ihlaldir.

İsrail’in Davranışlarından Kim Sorumlu?

İsrail kibrinin ve uluslararası kanun ve insan haklarına uymamasının ardındaki ana neden hiç şüphe yok ki yıllarca İsrail’in cezalardan kaçması için şemsiye görevi gören Amerika Birleşik Devletleri ve genel olarak Batı’dan aldığı sınırsız destektir. ABD, İngiltere ve diğer Batı ülkelerinin sınırsız askeri, maddi ve siyasi desteği İsrail’i Uluslararası İnsan Hakları Kanunu ve insan hukukunu alaşağı ederek ihlal eden politikalarını devam ettirmesi için teşvik etmiştir. İsrail’e destek için ortak bir bildiri yayınlayan ABD ve Batı ülkelerinin (Kanada, Fransa, Almanya ve İtalya) İsrail’in insan haklarını ihlal etmesini destekledikleri ve dolaylı ya da doğrudan Filistinlilerin toplu cezalandırılması uygulamalarına karıştıkları için sorumluluk almaları gerekmektedir.

7 Ekim’den beri İsrail, hastaneleri[xxiii]; mescitleri[xxiv], kiliseleri[xxv], fırınları[xxvi], BM görevlilerini[xxvii], gazetecileri[xxviii], çocukları[xxix], göçmenleri[xxx] bombalayarak savaş suçu işlemiş; Uluslararası İnsan Haklarını çiğner şekilde ihlaller gerçekleştirmiştir. Buna rağmen, bazı Batı ülkelerindeki hükümetler hala İsrail’i Gazze’deki operasyonunu tamamlamak için neye ihtiyacı varsa desteklemek için hazır ve nazır olduklarını dile getirmektedir. Bu bağlamda Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, 27 Ekim Cuma günü yaptığı açıklamada “Tarih, her birimizi sorgulayacak.” ifadelerini kullanmıştır.[xxxi]

Uluslararası toplumun itibarı Filistin’in 75 yıllık işgalini bitirmede ve İsrail’i işlediği suçlardan dolayı yargılamaktaki başarısızlığıyla artık yıkılmanın eşiğindedir. İsrail’in yeni bir Nekbe’ye yol açmak için interneti, iletişimi, tıbbi yardımları, yakıtı ve gıda yardımlarını keserek Gazze’de işlediği soykırım tüm dünyanın gözü önünde her saniye devam ediyor.[xxxii] İşgal ordusu 7 Ekim’den beri birçok katliam gerçekleştirdi. Şimdiye kadar çoğunluğunu çocuk ve kadının oluşturduğu 21.500 kişi[xxxiii] İsrail saldırıları sonucu hayatını kaybetti. İsrail savaş uçakları, Gazze’de masum sivillerin üzerine ABD’nin Japonya’da Hiroşima ve Nagazaki üzerine fırlattığı atom bombasından kat ve kat daha fazla bomba yağdırdı.[xxxiv] Filistin halkının 21.yüzyılda İsrail ve Batılı müttefikleri tarafından maruz bırakıldığı bu katliam, tüm insanlığın alnında kara bir leke olarak kalacaktır. Filistin halkının direnişi ise altın harflerle tarihe geçecek ve nesiller boyu hatırlanacaktır.

*Uluslararası Hukuk Doktorası/Ankara

[i] https://www.amnesty.org/en/documents/mde15/5141/2022/en/

[ii] https://www.aljazeera.com/gallery/2023/5/15/ethnic-cleansing-by-zionists-in-palestine

[iii] https://www.hrw.org/ar/report/2021/04/27/378469

[iv] https://press.un.org/en/2023/sc15337.doc.htm

[v] https://jordantimes.com/opinion/michael-jansen/israel-should-be-demoted-full-un-membership

[vi] https://www.axios.com/2022/08/24/palestine-abbas-united-nations-membership-veto

[vii] https://www.unrwa.org/content/resolution-194

[viii] https://peacemaker.un.org/sites/peacemaker.un.org/files/SCRes242%281967%29.pdf

[ix] https://unwatch.org/2022-2023-unga-resolutions-on-israel-vs-rest-of-the-world/

[x] https://press.un.org/en/2016/sc12657.doc.htm

[xi] https://www.timesofisrael.com/choosing-not-to-veto-obama-lets-anti-settlement-resolution-pass-at-un-security-council/