Yeni Kitap: Oslo ile Soykırım Dönemi Arasında Filistin Toplumunun Dönüşümleri (4)

Vizyon Siyasi Kalkınma Merkezi ile al-Sharq Stratejik Araştırma Merkezi tarafından hazırlanan “Filistin Toplumunda Oslo Sonrası Dönüşümler” serisinin dördüncü kitabı olan bu çalışma, Hasan Obaid editörlüğünde yayımlandı. 426 sayfalık kitap, Filistin toplumunun Oslo Anlaşması (1993) sonrasında geçirdiği sosyal, siyasal ve kimliksel dönüşümleri, akademik bir perspektifle inceleyen çok sayıda araştırmacının katkısıyla hazırlandı.

Kitabın yazarları arasında şu isimler yer alıyor:
Hasan Obaid, İbrahim Rubay’a, Menar Yunus, Mansur Nasasra, Ali Habiballah, Es’ad Ganem, Edib Ziyade, Velid Salim, Yafa el-Makdisi, Darin es-Sayyad, Firuz Selame, Sumud Buvakne, Hidaye Muhammed et-Teter, Kerim Kart, Saher Gazzavi ve Raghad Azzam.

Kitabın İçeriği

Arapça yayınlanan kitap, Oslo Anlaşmaları’ndan günümüze Filistin toplumunun yapısal dönüşümlerini ele alan kapsamlı makalelerden oluşuyor. Çalışmalar, Filistinli bireylerin ve toplulukların kimlik, aidiyet, direniş, eğitim ve toplumsal örgütlenme düzeylerindeki değişim süreçlerini tarihsel ve sosyolojik çerçevede inceliyor.

İlk bölümde yer alan “Gettolar: Sömürgeci Hegemonya ve Yeniden Mühendislik” başlıklı çalışmada İbrahim Rabaiya, Siyonist sömürgeci bağlamda “getto” kavramını ele alıyor. Araştırma, bu kavramın Siyonist güvenlik ve siyasi doktrinlerdeki yerinden başlayarak, işgal altındaki topraklarda nasıl uygulandığını, 1967 sonrasındaki aşamalarını ve Filistin Ulusal Yönetimi’nin kuruluşundan sonra geçirdiği dönüşümleri inceliyor.

Menar Yunus tarafından kaleme alınan, “Batı Şeria’daki Sömürgeci Sistem ve 1948 Topraklarındaki Filistinli İşçilerin Kimliği Üzerindeki Etkileri” başlıklı çalışma, Oslo Anlaşmaları’nın (1993–1995) ardından Filistinli işçilerin kimliğinde yaşanan dönüşümleri irdeliyor. Özellikle İsrail’in 2005’ten itibaren dayattığı karmaşık izin sistemi, güvenlik bahanesiyle oluşturulan sınır hatları ve kontrol noktalarının, Filistinli emekçilerin hayatını nasıl şekillendirdiğini ele alıyor.

Mansur Nasasra, “Oslo’dan 30 Yıl Sonra İşgal Altındaki Kudüs: Yalıtma, Siyasal ve Ekonomik Dışlama ile Zorla Göç Politikaları” başlıklı araştırmasında 1993’ten 2021 Mayıs Ayaklanması sonrasına kadar Kudüs’te yürütülen sistematik dışlama ve kimlik silme politikalarını ortaya koyuyor.

“İsrail’in 1948 İşgali Altındaki Arap Toplumunda Yerel Yönetimler Üzerinden Akrabalık Kimliklerini Siyasallaştırma ve Kurumsallaştırma Politikaları” başlıklı araştırmada Ali Habiballah, şu soruya yanıt arıyor: İsrail, geleneksel akrabalık ve kabile kimliklerini yerel yönetim mekanizmaları aracılığıyla nasıl siyasallaştırdı ve bu süreç Arap toplumundaki ulusal hareketin söylemini nasıl etkiledi?

Es’ad Ganem’in “İsrail’deki Filistinliler: Toplumsal Destek Ağları ile Siyasi Mücadele Umudu Arasındaki İlişki” başlıklı çalışması, siyasi faaliyetin yoğunluğu ile bu faaliyetleri yürüten aktörlerin toplumsal destek düzeyi arasındaki bağlantıyı tartışıyor. Araştırma, siyasal eylemin toplumsal meşruiyet ve dayanışma düzeyine nasıl bağımlı olduğunu ele alıyor.

Edib Ziyade’nin “Oslo Sonrası Filistin Diasporasında Direniş Hareketinin Dönüşümü” başlıklı çalışması, diaspora topluluklarının örgütsel yapısını, direnişin biçimsel evrimini, karşılaştığı zorlukları ve yeniden inşa olanaklarını ele alıyor. Makale, diaspora direnişinin tarihsel evrelerini, mültecilerin katılım düzeylerini ve kurumsal örgütlenmenin geleceğini analiz ediyor.

Velid Salim, “Filistin Kolektif Mücadelesinde Dönüşümler: 2021 Mayıs ve 2022 Nisan–Mayıs Ayaklanmaları Üzerine Bir İnceleme” başlıklı makalesinde, söz konusu iki halk ayaklanmasının Filistin direniş tarihinde önemli bir dönüm noktası olduğunu, “Filistin halkının işgal ve yerleşimci sömürgeciliğe karşı halk direnişi” kavramını klasik şiddet–şiddetsizlik ikiliğinin ötesine taşıdığını savunuyor.

Yafa el-Makdisi, “Filistin Mücadelesi Bağlamında Ailevi (Aşiretsel) Uygulamaların Sosyolojisi ve Dönüşümü” başlıklı çalışmasında, Filistinli aile yapısının tarihsel dönemler boyunca (Nakba, askeri yönetim dönemi, Filistin Yönetimi’nin kuruluşu) geçirdiği dönüşümleri inceliyor. Çalışma, ailenin toplumsal dayanışma ve direniş pratiklerindeki rolünü tartışıyor.

Darin es-Sayyad, “Ulusal Kimlik Bilincinin Oluşumunda Eğitimin Rolü: Revize Edilmiş Filistin Müfredatı Modeli” başlıklı araştırmasında, hâlen eğitim gören Filistinli gençlerin ulusal kimlik algılarını ve vatan bilinci üzerine düşüncelerini, doğrudan alan araştırmalarıyla analiz ediyor.

7 Ekim 2023 Sonrası Döneme Dair Çalışmalar

Kitabın iki bölümü ise 7 Ekim 2023 sonrasında yaşanan gelişmelere odaklanıyor. Birinci bölüm, Batı Şeria’nın kuzeyindeki mülteci kamplarını “Direniş merkezleri” olarak ele alıyor. Bu alanların “Demir Duvar Operasyonu”yla hedef alınması, kimliklerinin silinmeye çalışılması ve kentsel bir boşluk haline getirilmesi süreci tartışılıyor.

İkinci bölüm ise, Gazze’de soykırım sürecinde Filistin toplumunun durumunu ele alıyor. Burada, toplu katliam ve zorla göçün en ağır biçimleri gözler önüne serilirken, toplumun direniş ve dayanışma refleksleri, sömürgeci yok etme politikaları ile yaşam iradesi arasındaki keskin çelişkiyi açığa çıkarıyor.

Eserin Amacı ve Katkısı

Bu eser, Oslo sonrası Filistin toplumundaki sosyolojik dönüşümleri anlamaya yönelik araştırma ve konferans serisinin dördüncü çalışması olarak yayımlandı. Amaç, Filistin meselesine yeniden anlam kazandıracak bir vizyon geliştirmek, son kırk yıldır yaşanan siyasi ve toplumsal tıkanıklığı aşmaya katkı sunmak ve ulusal mücadeleye teorik bir yön vermektir.

Eseri temin edebileceğiniz yerler:

📍 Vizyon Siyasi Kalkınma Merkezi – İstanbul
📍 al-Sharq Stratejik Araştırma Merkezi – İstanbul
📍 Dijital Kütüphane – Ramallah
📍 Eş-Şuruk Kitabevi – Ramallah
📍 Ed-Dar eş-Şamil Kitabevi – Nablus

Bu kapsamlı eser, Filistin toplumunun Oslo’dan günümüze yaşadığı yapısal, siyasi ve kimliksel dönüşümleri derinlikli bir akademik bakışla ele alıyor; soykırım çağında Filistin’in direniş, aidiyet ve kimlik mücadelelerine ışık tutuyor.

Kitabın içeriğini buradan görebilirsiniz.