Eriha ve Ağvar Bölgelerinde Siyonist Yerleşim Projesi
Hamza Halayibe
Bu çalışma, Eriha ve Ağvar bölgelerindeki yerleşim projesinin ana hatlarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bahsi geçen bölge, Ürdün Vadisi’nin tam ortasındadır ve en büyük alana sahiptir. Bu alan, Eriha ve Ağvar bölgelerine ek olarak, Kuzey Ürdün Vadisi’ndeki Tubas şehrinin doğusunu, Ürdün Vadisi’nin güneyindeki Ölü Deniz’i, Kudüs, Beytüllahim ve Halil şehirlerinin doğusuna kadar uzanan tüm bölgeleri kapsamaktadır.
Bu çalışma, Eriha ve Ağvar bölgelerindeki yerleşim projesinin Filistin’in diğer bölgelerindeki yerleşim projelerinden farklı olduğunu ortaya çıkarmıştır. Öyle ki, bu iki bölge tarıma, turizme ve askeriyeye uygun doğası itibariyle diğer bölgelerden ayrışmaktadır. Batı Şeria’nın doğu tarafına yakın olan ve batısında kalan İlhak Duvarı’ndan ise nispeten uzak bir yerdedir. Ancak Ürdün ile doğu sınır şeridindeki stratejik konumu bölgeyi, işgal güçleri için önemli bir stratejik güvenlik hedefi haline getirmiştir. Nitekim Doğu Ayrım Bölgesi olarak adlandırılan bölgenin büyük bir kısmını bu bölge oluşturmaktadır.
Ayrıca çalışma, bu bölgenin tarihi, turizm ve ekonomik önemini göstererek işgalcilerin neden yerleşimde burayı öncellediğini ortaya çıkarmaktadır. Çalışma, Eriha ve Ağvar bölgesinin Batı Şeria ve Gazze Şeridi düzeyinde en az nüfusa sahip bölgeler olarak kabul edildiğini ve toplam 12 bölgede yaklaşık 53 bin Filistinlinin yaşadığını kaydetti. Bölge yerleşimcilere kıyasla yoğun nüfustan muzdarip. Filistinli nüfus yoğunluğu İsrailli nüfus yoğunluğundan 50 kat fazladır. Diğer yandan, Eriha ve Ağvar’daki yerleşimin tarihsel gelişimi ve en önemli sebepleri gözden geçirildi. Çalışma, Eriha ve Ağvar topraklarının büyük çoğunluğu veya bölgelerin alanının %88’inin (C olarak sınıflandırılan alanlar) kontrol edildiği Oslo Anlaşması’nı masaya yatırdı. Çalışma, bu bölgelerin, Kudüs’ten sonra İsraillilerin en çok kontrol ettikleri bölgeler olduğunu ortaya koydu. Bunun beraberinde Eriha ve Ağvar topraklarındaki yasadışı İsrail yerleşimlerinin ayrıntılarını ele aldı. Bölgede en az 5 karakol ve 16 büyük İsrail yerleşim yeri bulunuyor. Yerleşim yerlerinde yaklaşık 8.500 İsrailli yerleşimci yaşıyor. Yarısından fazlası ise Ma’aleh Yericho ve Ma’aleh Ephraim yerleşim birimlerinde kalıyor.
Öte yandan tüm İsrail yerleşimleri, nüfus, kuruluş yılı, ideolojik yönelim, yerleşimin işgal ettiği Filistin toprakları ve coğrafi kapsam açısından ayrıntılı olarak tek tek gözden geçirildi. Bunun beraberinde 50 km’den fazla doğuya uzanan bölgede doğu ayrım çiti ve batı ayrım duvarına çalışmada değinildi. Sosyal, ekonomik, insani etkilerin yanı sıra güvenlik ve siyasi etkilere sahip birçok İsrail askeri bariyerine ek işgalcilerin bölgenin batı tarafı boyunca, ayrım duvarını aratmayan pek çok askeri alan kurması da tartışılan konular arasında yer aldı.
Çalışma, işgalin Ağvar’daki yerleşim projesi için büyük bir altyapı kurulmasına yardımcı olan İsrail kontrolü altındaki yan yol ağı aracılığıyla bölgeyi çevrelediğini gösterdi. Bölgedeki bu yolların uzunluğunun yaklaşık 105 kilometre olduğu tahmin ediliyor.
Eriha ve Ağvar bölgelerindeki yerleşim projesi tehlikesinin altını çizmek için çalışma, yerleşim yerlerini genişletme başta olmak üzere en önemli yerleşim projelerini ve İsrail’in bu bölgeler için verdiği askeri emirleri ortaya çıkardı. Özellikle tarım arazilerini ele geçirme, stratejik Ölü Deniz bölgesini kontrol etme, Filistinlilerin binalarını yıkma, topraklarına el koyma ve dahası işgal devleti İsrail’in projeleri arasında yer alıyor.
Araştırmanın tamamını (Arapça) okumak için tıklayınız
