Kasım (2020) ayında Türkiye’de meydana gelen Filistin’e ilişkin olayları derlediğimiz “Türkiye’nin Filistin Gündemi – Kasım 2020” yayınlandı. PDF olarak okumak için tıklayınız.

HABERLER

Pompeo’nun Filistin Ziyareti

ABD Dışişleri Bakanı Pompeo’nun Batı Şeria’daki bir İsrail yerleşim birimini ziyaret etmesi hakkında Türkiye’de Dışişleri Bakanlığı ve AK Parti tarafından açıklamalar yapıldı. Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamanın tam metni:

No: 298, 19 Kasım 2020, ABD Dışişleri Bakanı Pompeo’nun Batı Şeria’daki Yasadışı Bir Yerleşim Birimini Ziyareti Hk.

“ABD Dışişleri Bakanı Pompeo’nun, İsrail’e gerçekleştirmekte olduğu ziyaret kapsamında bugün (19 Kasım) işgal altındaki Batı Şeria’daki bir İsrail yerleşim birimini, ABD’nin de daimi üyesi olduğu BM Güvenlik Konseyi’nin 2334 (2016) sayılı kararı başta olmak üzere, İsrail’in Filistin topraklarındaki yerleşim faaliyetlerinin uluslararası hukuka aykırılığını kayıt altına alan BM kararlarının hilafına ziyaret etmesi son derece vahim bir adımdır.

Bu ziyaretin arkasında İsrail’in işgal altındaki Filistin topraklarındaki hukuk dışı eylemlerine meşruiyet kazandırmak amacı yatmaktadır. Sorumsuzca atılan bu tür tek yanlı adımlar, İsrail-Filistin ihtilafının çözümüne yönelik yerleşik uluslararası parametrelere, BM kararlarına ve Filistin halkının hak ve özgürlüklerine halel getiremeyecektir. Bu tür hesaplı eylemler sonuçsuz kalmaya mahkumdur.

Filistinli kardeşlerimizin uluslararası hukuktan kaynaklanan meşru haklarını korumaya, Filistin’in haklı davasını savunmaya devam edeceğiz.” ^[i]

Diğer taraftan AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, Pompeo’nun Batı Şeria’daki yasa dışı bir yerleşim birimini ziyaret etmesinin uluslararası hukukun ve kararların açık ihlali olduğunu belirtti.

“ABD Dışişleri Bakanı Pompeo’nun işgal altındaki Filistin topraklarında gayrı meşru kurulan yerleşim yerlerini ziyaret etmesi uluslararası hukukun ve kararların açık ihlalidir. Pompeo, Golan ve Kudüs kararlarıyla Filistin’de iki devletli çözüm planının altını oyan adımlar atıyor. Bu yaklaşım, sorumsuz bir şekilde Ortadoğu’da barış ve istikrarı tehlikeye atmakta ve krizi derinleştirmektedir. BM Güvenlik Konseyi ve BM Genel Kurulunun Filistin’e ilişkin almış olduğu kararların arkasındayız ve uluslararası toplumu bu kararlara dair hassasiyet göstermeye ve güçlü bir tavır ortaya koymaya çağırıyoruz. Haksızlık ve hukuksuzluk karşısında ortak tavır ve dayanışma gerekiyor. Pompeo’nun gayrı meşru yerleşimleri ziyaret etmesi sorumsuzluk ve hukuksuzluktur. Cumhurbaşkanımızın Filistin davasında sürdürdüğü haklı ve kararlı siyasi mücadele devam ediyor.”^[ii]

AK Parti Başkan Yardımcısı Efkan Âlâ da twitter hesabından yaptığı açıklama ile Türkiye’nin Filistin’i desteklemeye devam edeceğini vurgulardı.

“ABD Dışişleri Bakanı Pompeo’nun BM kararlarını, uluslararası hukuku ve Filistinli kardeşlerimizin meşru haklarını hiçe sayarak işgal altındaki Batı Şeria’da yasadışı bir İsrail yerleşim birimini ziyaret etmesi, İsrail’in işgalini meşru kılma amacını taşımaktadır ve kabul edilemez. Uluslararası toplumu, bölgemizde barış ve istikrara hizmet etmeyen bu tür provakatif hareketler karşısında gerekli tepkiyi göstermeye davet ediyoruz. Bu tür, tek taraflı ve son derece yanlış adımlar İsrail-Filistin ihtilafının çözümüne yönelik yerleşik parametrelere, BM kararlarına ve Filistin halkının haklı davasına elbette halel getirmeyecektir. Türkiye, geçmişte olduğu gibi bugün de Filistinli kardeşlerimizin davasını savunmaya, uluslararası hukuk temelinde her zaman Filistin halkının yanında olmaya devam edecektir.”^[iii]

Saeb Erekat’ın Vefatı

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu twitter hesabından yayınladığı bir mesaj ile Filistinli müzakereci Saeb Erekat için taziyelerini iletmiştir. Söz konusu paylaşım:

“Hayatını Filistin halkının onurlu özgürlük mücadelesine & bağımsız Filistin devletinin kurulmasına adamış, diplomat & siyasetçi Saeb Erekat’ın vefatını üzüntüyle öğrendim. Filistin halkına en derin taziyelerimizi sunuyorum. Haklı davalarında Filistinli kardeşlerimizin yanındayız.”^[iv]

İSEDAK’tan Kudüs İçin Yeni Kapasite Geliştirme Programı

İslam İşbirliği Teşkilatı Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi (İSEDAK) Koordinasyon Ofisi (İKO), 6. ve 7. İslam Zirveleri ile 34. İSEDAK Bakanlar Zirvesinde alınan kararlara binaen Kudüs için yeni bir kapasite geliştirme programı başlatmıştır. Kudüs halkının sosyo-ekonomik şartlarını iyileştirmeyi amaçlayan Program, İKO, Filistin Ulusal Ekonomi Bakanlığı ile Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankasının bir buçuk yıllık hazırlık çalışmalarının sonucunda şekillenerek uygulamaya konmuştur.

Birbiriyle ilintili birçok projeden oluşan Program’ın ilk aşaması, şehrin turizm sektörünün ihtiyaçlarına ve destinasyon yönetimine odaklanacaktır. Bu çerçevede “Kudüs Turizm Altyapısının Analizi ve Turizm Destinasyon Yol Haritası Geliştirilmesi” ve “Turizm Küme Örgütlerinin Kurumsal Kapasitelerinin Desteklenmesi” başlıklı iki projenin 2020 yılı içerisinde tamamlanması planlanmaktadır.

Halihazırda başlamış olan birinci proje, Kudüs şehrindeki turizm altyapısının analizini ve turizm destinasyon yol haritası geliştirilmesini hedeflemektedir. Çalışmanın temel amaçları arasında şehrin bir turizm destinasyonu olarak temel niteliklerinin tanımlanması, çevresel faktörlerin tespit edilmesi, turizm değer zincirinin analiz edilmesi ve turizm sektöründeki paydaşların ihtiyaçlarının saptanması yer almaktadır.

İkinci projede ise, Kudüs’teki turizm küme örgütlerinde çalışan personelin niteliklerinin geliştirilmesi ve bu örgütlerin kurumsallaşmasına katkı sağlanması hedeflenmektedir. Proje sonucunda katılımcıların destinasyon yönetim organizasyonlarının iyi işlemesi için gerekli mesleki standartları öğrenmeleri ve bu alandaki temel becerilerini artırmaları amaçlanmaktadır.^[v]

Cumhurbaşkanlığı Külliyesinden 36. İSEDAK Toplantısı Açılış Oturumuna canlı bağlantı ile katılan Başkan Recep Tayyip Erdoğan yaptığı uzun konuşmasında Kudüs’e de değindi. Erdoğan’ın konuşmasından Kudüs’le ilgili bölümü aktarıyoruz:

“Kudüs, Hazreti Nebi’nin ‘Şayet oraya gidemez ve orada namaz kılmazsanız bari oranın kandillerini aydınlatacak yağ gönderin.’ diyerek ümmetine emanet ettiği mübarek bir beldedir. Filistin Meselesi, hepimizi oraya getiren İslam İşbirliği Teşkilatının da kurulmasına vesile olan yapı taşlarından birisidir. Kudüs’e sahip çıkmak için İSEDAK kapsamında yeni bir proje başlattık. İSEDAK Kudüs Programı’yla hem burayı ekonomik olarak güçlendirmeyi hem de Kudüs halkının sosyoekonomik şartlarını bir nebze olsun iyileştirmeye hedefliyoruz. Filistinli kardeşlerimizin refahını artıracak bu programa siz üye ülkelerimizin de gerekli desteği vereceğine inanıyorum. Kudüs’e yönelik tacizlerin arttığı, işgalci İsrail rejiminin saldırılarını yoğunlaştırdı bir dönemde bizim dayanışmamız çok önemlidir. Aramızdaki birlik, beraberlik ve etkin bir işbirliği, Filistin davasında da diğer alanlarda da başarımızın anahtarı olacaktır.”^[vi]

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay toplantının Bakanlar Çalışma Kapanış Oturumu’na canlı bağlantıyla iştirak ederek, katılımcılara hitap etti. Oktay’ın konuşmasından Kudüs’le ilgili kısımları aktarıyoruz.

“Filistin meselesinde ortak bir duruş benimsemeliyiz. Bu nedenle Filistinli kardeşlerimizin ve İslam ümmetinin beklediği gerekli adımları acilen atmalıyız. Bu bağlamda yeni başlatılan İSEDAK Kudüs Programı’nı içtenlikle takdir ediyorum. Programın oradaki sosyoekonomik koşulların iyileştirilmesine katkıda bulunacağını umuyorum.”

Oktay, bu programın Kudüs’ü “rekabetçi bir turizm destinasyonu” olarak tanıtmayı umduğunu belirtti.^[vii]

Filistin’in Ankara Büyükelçisi Faid Mustafa A Haber’e konuştu

Filistin’in Ankara Büyükelçisi Faid Mustafa A Haber’e ABD’nin yeni başkanı Biden sonrası süreçte Filistinlileri nelerin beklediği konusunda bir demeç verdi. Mustafa’nın röportajından bir alıntı:

“Biden’ın seçim kampanyası döneminde kendisinin veya yardımcısı Kamala Harris’in ifadeleri var bizimle ilgili. İki devletli çözüme yeniden dönme, Filistin Özgürlük Hareketi’nin Washington’da ofis açması, Dünya Gıda Örgütü’ne yeniden yardımları başlatmaları gibi bazı işaretler var. Bunlar geçmiş dönem yönetimi ile yeni yönetim arasında farklı görüşler olduğunu gösteriyor. Bizim beklentimiz Filistin halkı aleyhine atılan adımların süratle geri alınması. Ancak bu konuda da dikkatliyiz. Biz burada yeni yönetimden hakkımız olanı vermesini istiyoruz. Başkenti Kudüs olan bağımsız Filistin Devleti’nin tanınmasını ve bunun için tarafsız katkı sağlamalarını istiyoruz.

Faid Mustafa demecini “Sivil toplum kuruluşları, parlamentosu, partileri ve halkıyla Türkiye her zaman Filistin halkının yanında yer aldı. Her zaman sağlam ve kararlı bir şekilde Filistin’e sahip çıktılar. Mazlumların her platformda sesi oldular. Zalimin karşısında kim olursa olsun durdular. Türkiye zalime zalim, haklıya haklı diyebilecek kadar güçlü ve adaletli bir ülke.” ifadeleri ile Türkiye’ye teşekkür ederek bitirdi.^[viii]

Filistin Bağımsızlık Günü

Filistin Ulusal Konseyi, 15 Kasım 1988 günü bağımsız Filistin devletini ilan etti. Türkiye, 15 Kasım 1988’de sürgünde ilan edilen Filistin Devleti’ni ilk gün tanıyan ülkeler arasındadır. ^[ix] Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, sosyal medya hesabından Filistin Devleti’nin ilanının 32. yıldönümü ile ilgili paylaşımda bulundu.

Çavuşoğlu’nun paylaşımı:

“Filistin Devleti’nin ilanının 29. yıldönümünde Filistin Halkını kutluyoruz. Türkiye haklı davasında Filistin’in yanında olmaya, 1967 sınırları üzerinde başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız ve egemen bir Filistin için güçlü desteğini vermeye devam edecektir.”^[x]

AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Mahir Ünal da sosyal medya hesabından bir kutlama mesajı yayınladı. Mesajın tamamı:

“Filistin bizim davamızdır! Kudüs bizim davamızdır! ‘Tutsak Kudüs’e borcumuz, Kudüs’ü savunmaktır.’ Tam bağımsız ve egemen bir Filistin Devleti için Filistin halkının her zaman yanındayız. Dost ve kardeş ülke Filistin’in Bağımsızlık Günü’nü kutluyorum”^[xi]

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da twitter hesabından Filistin’in Bağımsızlık Günü’nü kutladı.

“Filistin’in Bağımsızlık Günü’nü kutluyor, her zaman Filistinli kardeşlerimizin haklı davalarında yanlarında olduğumuzu bir kez daha hatırlatıyorum. Kudüs’ün yeniden barışa, huzura ve kardeşliğe ev sahipliği yapacağı günlerin en kısa zamanda gerçekleşmesini diliyorum.”^[xii]

Filistin arşivleri Yaser Arafat’ın uyarısıyla korundu

Filistinli lider Yaser Arafat’a yakınlığıyla bilinen Şeyh Teysir et-Temimi, Türkiye’nin Filistin arşivlerini Arafat’ın uyarısıyla korumayı başardığını söyledi. Temimi, ABDli Yahudi milyoner ve Siyonizm aktivisti İrving Moskowitz’in Osmanlı arşivlerini sık sık ziyaret ederek Filistin’le ilgili belgeleri, fotoğrafları ve özellikle tapu kayıtlarını incelediğini ifade etti.

Yaser Arafat’ın Filistin Devlet Başkanı olduğu sırada Moskowitz’in farkına vardığını söyleyen Temimi, Arafat’ın çok kızdığını ve bu belgelerin fotokopisinin çekilmesinin durdurulmasını talep etmek üzere kendisini 2002 yılında Türkiye’ye gönderdiğini anlattı. Ayrıca Temimi, Arafat’ın kendisinden tüm Filistin arşivinin bir kopyasını çıkarmasını istediğini ve bu çalışmanın “İslam Konferansı Örgütü tarafından fonlandığını” kaydetti.

Türkiye, 2019 yılında Filistin’in Osmanlı idaresinde olduğu 1516-1917 yılları arasındaki kayıtları içeren ve yaklaşık 36 bin sayfadan oluşan arşivi Filistin yönetimine teslim etmişti.^[xiii]

 

Filistinli Heyetten Tapu Kadastro Müdürlüğü Ziyareti

T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığına Bağlı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, Filistin Türkiye Büyükelçisi Dr. Faed Mustafa ile Filistin Arazi ve Su Yerleşim Komisyonu Başkanı Mohammed Sharaka’yı ağırladı.

Tapu ve Kadastro Genel Müdürü Mehmet Zeki Adlı hem ülke olarak hem de Kurum olarak Filistin’e çok farklı yaklaştıklarını, gelişmeleri hassasiyetle takip ettiklerini ve Kurumsal olarak her türlü işbirliğine hazır olduklarını ifade etti.

Heyete, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün işleyişi hakkında bilgi verildi. Toplantıya Genel Müdür Yardımcısı Sinan Fidan, Tapu Dairesi Başkanı Hasan Çelik, Kadastro Dairesi Başkanı Mustafa Aslan, Yabancı İşler Dairesi Başkanı Gökhan Çanakçı, Arşiv Dairesi Başkanı Bekir Tarık Yiğit ile ilgili başkanlıklardan uzmanlar katıldı.^[xiv]

Türkiye’den İsrail’in Filistin’deki yasa dışı yerleşim faaliyetlerine tepki

Dışişleri bakanlığı İsrail’in yeni yerleşim birimi inşası kararına yönelik bir açıklama yayınladı. Açıklamanın metni:

“Geçtiğimiz günlerde Doğu Kudüs’te 108 ilave yasadışı yerleşim birimi inşasına onay veren İsrail, bu kere Doğu Kudüs yakınlarında 1257 üniteli yeni bir yasadışı yerleşim birimi inşası kararıyla, uluslararası hukuku çiğnemeyi ve Filistin halkının haklarını gaspetmeyi sürdürmekte olduğunu bir kez daha göstermiştir.

İsrail’in, Doğu Kudüs ile Batı Şeria arasında ilave yasadışı yerleşim yerleri inşa etmek suretiyle, coğrafi bütünlüğe sahip bağımsız ve egemen bir Filistin devletinin kurulmasını engellemeye çalıştığı açıktır.

Filistin Devleti’nin kuruluşunun 32. yıldönümünü kutladığımız bu günde, Filistin topraklarının Filistin halkına ait olduğunu bir kez daha hatırlatıyor, uluslararası toplumun iki devletli çözüm vizyonunu destekleyen tüm üyelerini, İsrail’in bu mütecaviz eylemlerine karşı çıkmaya davet ediyoruz.”^[xv]

 

Mardin Artuklu Üniversitesi, Filistin’in Kudüs Üniversitesi Öğrencilerine Türkçe Öğretecek

Artuklu Üniversitesi, Arap dünyasının en fazla akademik yayın yapan üniversitelerinden Filistin’deki Kudüs (Al Quds) Üniversitesi ile yapmış olduğu ‘Kardeş Üniversite’ protokolüne bir yenisini daha ekleyerek, Al-Quds Üniversitesi’nde öğrenim gören öğrencilere MAÜ-TÖMER’de Türkçe dil öğretimi sağlayacak.

MAÜ-TÖMER’in sağlayacağı teknik altyapı kullanılarak, Al-Quds Üniversitesi’nde öğrenim gören öğrencilere MAÜ-TÖMER’de Türkçe dil öğretimini uzaktan (online) şeklinde yapılacak ve ilk sınıfı oluşturacak olan kursiyerlerden ücret alınmayacaktır.^[xvi]

Mardin Artuklu Üniversitesi Öğrencilerinden Mardin-Kudüs Kardeşliği

Mardin Artuklu Üniversitesi öğrencilerinden oluşan Kudüs çalışmaları grubu “ruhları kardeş şehirler” projesi kapsamında Mardin ve Kudüs şehirlerinin benzerliklerini öne çıkaran bir video hazırlayarak iki şehrin ortak bir geçmişe ve mimari yapıya sahip olduğunu anlattılar.

Mardin Artuklu Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İbrahim Özcoşar yaptığı açıklamada: “Mardin’in bir şehir olarak şekillenmesinde büyük katkısı olan Artuklular, Mardin’i bir şehir olarak inşa ederken büyük ölçüde Mardin’den önce idare ettikleri Kudüs’ten etkilendiler. Mardin’i inşa eden Artuklu iradesi, Kudüs deneyimi ve tecrübesi üzerine inşa etmiştir. Bu sebeple Mardin, sadece Türkiye’de değil bütün dünyada Kudüs mimarisi ve ruhunu en çok yansıtan ve yaşatan şehir olarak kabul edilebilir.” dedi.

İki şehir arasındaki kardeşlik bağı üzerine yapılan çalışmalar kapsamında daha önce MAÜ ile Filistin’deki Kudüs (Al Quds) Üniversitesi ile akademik işbirliği projeleri yürütmek üzere “Kardeş Üniversite” protokolü imzaladıklarını anımsatan Rektör Özcoşar, bir sonraki adım olarak da Mardin ve Kudüs şehirlerinin “Kardeş Şehir” olmalarını umut ettiğini belirterek bu doğrultuda sürdürülecek çalışmalara üniversite olarak her türlü katkı ve desteği vereceklerini söyledi.^[xvii]

Kudüs ve Filistin Çalışmaları Yüksek Lisans Programı

Mardin Artuklu Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İbrahim Özcoşar 24 Kasım’da twitter hesabından Kudüs ve Filistin’e dair akademik çalışma yapmak isteyenler için Kudüs ve Filistin Çalışmaları Yüksek Lisans Programının açıldığını duyurdu.^[xviii]

TÜRKİYE’NİN FİLİSTİN’DEKİ FAALİYETLERİ

Türk Enerji Şirketi’nin Filistin’deki Dead Sea Güneş Enerji Santrali

Zorlu Enerji’nin %75, JDECO’nun (Jerusalem District Electricity Co. Ltd.) %25 oranında ortaklığıyla kurulan ZJ Strong girişim şirketi, bölgeye elektrik sağlamak amacıyla 2019’un ağustos ayında bir anlaşma imzalamıştı. Anlaşma kapsamında Filistin’in Jericho bölgesinde toplam 1.998 MWp kurulu güce sahip Dead Sea Güneş Enerji Santrali’ni devreye alan Zorlu Enerji, ZJ Strong şirketiyle güneş santralinden üretilen elektriği 25 yıl boyunca garantili fiyattan JDECO’ya satacak.^[xix]

TİKA’dan Doğu Kudüs’teki Filistin Kurumlarına Destek

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA), işgal altındaki Doğu Kudüs’te bulunan Hilal Al-Quds Spor Kulübüne spor ekipmanı desteğinde bulundu. Bu bağlamda El-Hilal Kulübüne yüzlerce forma, ayakkabı ve izci ekipmanı başta olmak üzere 13 ayrı spor branşı için ihtiyaç duyulan malzeme hibe edildi. Ekipman teslim törenine Türkiye’nin Filistin nezdindeki Kudüs Başkonsolosu Büyükelçi Ahmet Rıza Demirer, TİKA Filistin Koordinatörü Ahmet Refik Çetinkaya ile çok sayıda Filistinli yetkili katıldı.

Dar et-Tıfl el-Arabi (Arap Çocuk Yurdu)’na Güneş Paneli Desteği

İşgal altındaki Doğu Kudüs’ün en köklü eğitim kurumlarından Dar et-Tıfl Okulu ve yurdunun elektrik ihtiyacının karşılanması için de 470 metrekare alan üzerinde 118 güneş paneli kuruldu. Kurulan güneş enerjisi sisteminin 6 blokluk okul yerleşkesinin elektrik ihtiyacını karşılayacağı bildirildi.^[xx]

Al-İsraa Hastanesine kuvöz

Türkiye’nin Filistin sağlık sektörüne verdiği destek kapsamında TİKA, işgal altındaki Batı Şeria’daki Al İsraa Hastanesinin yenidoğan ünitesine 5 kuvöz desteğinde bulundu.^[xxi]

“Filistin Arap Lezzetleri” Kitabı

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA), Kolombiya’da Ortadoğu ve Akdeniz mutfak kültürünün tanıtılması amacıyla, Filistin Devleti Bogota Büyükelçiliği ile Kolombiyalı-Filistinli Kadınlar Derneği işbirliğinde ‘Filistin Arap Lezzetleri’ kitabının basımına destek verdi.

Ortadoğu ve Akdeniz mutfağının önemli temsilcisi olan 150 farklı geleneksel Filistin yemeğinin ayrıntılı ve resimli tarifini içeren gastronomi kitabı, Güney Amerika kıtasında farklı mutfak kültürlerinin birleştirilmesiyle oluşan (füzyon) mutfağın etkileşim alanlarını ve kültürel çeşitliliklerini betimliyor.^[xxii]

TÜRKİYE’DEKİ ETKİNLİKLER

“Kudüs için Türkiye Alimler Buluşması”

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ), Yurtdışındaki Filistin Alimler Heyeti ve Uluslararası Müslüman Alimler Dayanışma Derneği (UMAD) tarafından düzenlenen “Kudüs için Türkiye Alimler Buluşması“, pandemi nedeniyle bu yıl sanal ortamda düzenlendi. Buluşmada, Türkiye ve Filistin’den çok sayıda kanaat önderi ve akademisyen Yüzyılın Anlaşması’na ilişkin tepkilerini dile getirdi. Katılımcılar arasında Eski Hamas Siyasi Büro Başkanı Halid Meşal, UMAD Yönetim Kurulu Başkanı Abdülvahap Ekinci, Cumhurbaşkanı Başdanışmanı İsrafil Kışla bulunuyordu.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da yazılı mesaj gönderdiği Konferansta “Yüzyılın Anlaşması Karşısında Akademik Camianın Rolü” konulu oturuma başkanlık eden ÇOMÜ Rektörü Prof. Dr. Sedat Murat “Kudüs meselesi bizim ümmetimizin gerçekten ağır bir sınavıdır. Ancak bu konuda gayret edersek mutlaka başaracağımız bir konudur. Bugün büyük bir zulüm işleniyor. Bu zulüm karşısında mutlaka elle, dille ve kalple bizim mücadele etmemiz gerekiyor.” dedi.

Türkiye’de Kudüs konusunda bir bilinç ve farkındalık oluşturulmak istendiği belirtilen konferansın sonuç bildirgesi Dicle Üniversitesi Genel Sekreteri Doç. Dr. Ali Karakaş tarafından okundu. Doç. Dr. Karakaş, her yıl Miraç Kandili’ne denk gelen haftayı “Miraç ve Mescid-i Aksa Haftası” ilan edip bir hafta boyunca Kudüs ve Mescid-i Aksa duyarlılığını diri tutan programların yapılması gerektiğini, özellikle Diyanet İşleri Başkanlığının da tensip ve katılımlarıyla Türkiye’deki programların ülke çapında camilerde icra edilebileceğini söyledi.

Türkiye’deki üniversitelerde, Filistin, Kudüs ve Mescid-i Aksa’yla ilgili araştırma birimleri, araştırma merkezleri kurulması, lisansüstü eğitim programları açılması, ‘Filistin davası’ odaklı nitelikli araştırma ve çalışmaların yapılması ve özellikle Osmanlı arşivlerindeki sayısız belgenin incelenmesi, Filistin davasının daha iyi bilinmesi ve dünya kamuoyunda daha güçlü savunulması için oldukça önemlidir ifadelerini kullanan Karakaş, Filistin’deki bazı camilerin Türkiye’deki camilerle kardeş ilan edilmesi gerektiğini de dile getirdi.^[xxiii]

Seminer: Kudüs’ün Parlak Yüzyılı: Kent, Kimlik, Siyaset

Ortadoğu ve Afrika Araştırmacıları Derneği (ORDAF) 24 Kasım’da Dr. Alaattin Dolu’nun konuşmacı ve Prof. Dr. Zekeriya Kurşun’un müzakereci olduğu çevrim-içi bir seminer düzenlemiştir. Seminerin konusu Kudüs’ün 18. yüzyılıdır.

İslamiyet, Hristiyanlık ve Yahudilik için kutsal kabul edilen Kudüs, tarih boyunca birçok dönüşüme sahne olmuştur. 16. yüzyılda şehri hakimiyetine alan Osmanlı Devleti de Kudüs’e önem vermiş, şehrin gelişiminde büyük rol oynamıştır. Seminerde 18. yüzyıl Osmanlı Kudüs’ü şehir mekânı, toplumsal yapı, siyaset, ekonomi ve hukuk ekseninde ele alınacaktır. “Şehrin ne olduğu” sorusundan hareketle Kudüs’ün kimliğini oluşturan unsurlar tanımlanacak. Şehrin yönetiminde merkezle yerel güçler arasındaki ilişki, vakıf-şehir Kudüs’te vakıflar sayesinde güçlenen yerel aileler, şehrin mahalleleri ve nüfusu, servet dağılımı ve “fukaralık”, Osmanlı Devleti’nin sembolik meşruiyet araçları olarak hac kervanı ve Kudüs surresi, kadı mahkemesi ve divana sunulan şikâyetler, vergi düzeni içerisinde sipahiler, köylüler, gayrimüslim hacılar gibi başlıklara geniş arşiv kaynakları ve ikincil literatür temelinde değinilecektir.^[xxiv]

 

Panel: ABD Seçimleri Sonrası İsrail-Filistin Meselesini Bekleyen Riskler ve Fırsatlar

 

Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) 17 Kasım 2020’de ABD Seçimleri Sonrası İsrail-Filistin Meselesini Bekleyen Riskler ve Fırsatlar konulu çevrim-içi bir panel düzenlemiştir. Panelin moderatörü ORSAM Levant Uzmanı Haydar Oruç; konuşmacıları Prof. Dr. Özden Zeynep Oktav, Prof. Dr. Mehmet Şahin, Dr. Öğr. Üyesi Bora Bayraktar ve Dr. Öğr. Üyesi Gökhan Bozbaş idi.

Panelde İsrail-Filistin meselesinin çözümlenmesine yönelik devam eden süreçte muhtemel yeni ABD yönetiminin ne gibi fırsatlar ve riskler sunacağı etüt edilmiştir. Bu kapsamda, Trump yönetiminin mevcut politikaları ortaya konularak, muhtemelen 2021 başında görevi devralacak Biden yönetiminin; başta sözde yüzyılın planı, İsrail’in Batı Şeria’yı ilhak planı ve çözüm sürecini İsrail lehine çevirebilmek için başlatılan İsrail ile Arap devletleri arasındaki normalleşme anlaşmalarını nasıl ele alacağı, bu girişimleri sürdürüp sürdürmeyeceği tartışılmış ve yeni döneme ait beklenti ve öngörüler ortaya konulmuştur.^[xxv]

Kudüs Bize Neyi Anlatır?

Samsun Üniversitesi Düşünce ve Sanat Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (DÜSAM), Öteki Buluşmalar 2020 Güz Dönemi kapsamında Dr. Mustafa Uğur Karadeniz’in moderatörlüğünde yazar, aktivist, dergi emekçisi Ömer İdris Akdin’i ağırladı. Online bir platform üzerinden gerçekleştirilen programda “Kudüs Bize Neyi Anlatır” başlığı altında Akdin, Kudüs ile ilgili güncel ve tarihsel konulara ilişkin değerlendirmelerini izleyenlerin dikkatine sundu. Kudüs üzerine dertleşme düşüncesiyle aktif katılım ve sohbet havasında gerçekleşen program, dinleyicilerin soru ve katkılarıyla sona erdi.^[xxvi]

Beyt-ül Makdis Öncüleri Konferansı

Kudüs ve Filistin’e Destek İçin Uluslararası Koalisyon ile Türkiye-Alemi İslam İlişkileri Merkezi (TAİM) tarafından “Kudüs Emanettir. Normalleşme İhanettir” sloganıyla düzenlenen 1. Beyt-ül Makdis Öncüleri Konferansı’na 75 ülkeden Filistin davasını destekleyen 5 binden fazla şahsiyet katıldı ve konferans Filistin halkının sesini dünyaya duyurmak için 7 dilde yayınlandı.

İki gün süren konferansa Kudüs ve Filistin’e Destek İçin Uluslararası Koalisyon Başkanı Hemmam Said, Müslüman Alimler Birliği Başkanı Ahmed er-Reysuni, Mescid-i Aksa Hatibi İkrime Sabri, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve Nelson Mandela’nın torunu Mandela Mandela, Kudüs ve Filistin’e Destek İçin Uluslararası Koalisyon Genel Sekreteri Muhammed el-Adluni, Mısır’da Muhammed Mursi döneminin Enformasyon Bakanı Salah Abdulmaksud gibi çok sayıda kanaat önderi ve akademisyen iştirak etti.

Konferansın kapanış bildirgesinden konu başlıkları şöyle: Arap ülkelerinin İsrail ile ilişkilerini normalleştirmesi reddedilmiştir; Yüzyılın Anlaşması ile mücadele edilmelidir; Gazze Şeridi’ne uygulanan abluka kaldırılmalıdır; İsrail hapishanelerinde zor şartlar ve kasıtlı tıbbi ihmalden mustarip Filistinli mahkumların acılarının da tüm medya, siyasi ve insan hakları düzeylerinde acil eylemlerle vurgulanmalıdır.^[xxvii]

Konferans: İsrail Perspektifinden Körfez Ülkeleriyle Normalleşme

Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) 24 Kasım 2020’de İsrail Perspektifinden Körfez Ülkeleriyle Normalleşme konulu çevrim-içi bir konferans düzenlemiştir. Moderatör ORSAM Levant Uzmanı Haydar Oruç; konuşmacılar Dr.Öğr.Üyesi Tuğçe Ersoy, Doç.Dr. Çağla Gül Yesevi ve Doç.Dr. Eldar Hasanoğlu oldu.

Konferansın konusu, İsrail’in körfez ülkeleriyle başlayan ve muhtemelen diğer Arap ülkeleriyle devam edecek olan normalleşme adımlarının; siyasal/toplumsal, askeri ve dini boyutlarının ele alınarak, açıklanmasıydı. Bunun için, İsrail siyasetindeki alışagelmiş kalıplar ile İsrail toplumundaki Arap algısı ortaya konulmaya çalışılarak normalleşmenin nasıl içselleştirileceği sorusuna cevap arandı. Ayrıca İsrail’in güvenlik aygıtının bu konuya yaklaşımı ele alınarak, süreçteki rolü tartışılmıştır. Son olarak ise, Museviliğin kutsal metinlerindeki, Musevi ve Yahudi olmayanlara yönelik yaklaşım incelenerek, konunun dini boyutu sergilenmiştir.^[xxviii]

YAYINLAR

Kitap: Filistin Mektupları/İngiliz Mandası Altında Filistin’de Arap-Yahudi Çatışmaları (1938-1939)

Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nden kopan Filistin, 1920-1948 arasında İngiliz Manda İdaresi’ne bağlı olarak yönetilmiştir. Manda yıllarında yoğun olarak Arap-Yahudi çatışmalarına sahne olan Filistin, İsrail’in bütün kurumlarıyla devletleştiği bir sürece şahitlik etmiştir. Filistinli Araplar, ayaklanma ve genel grevlerle Yahudilerin Filistin’e göçünü ve burada mülk edinmesini engellemeye çalışmıştır. Yahudiler ise bir yandan Arap direnişini kırmaya çalışırken bir yandan da manda sahibi İngilizlere karşı mücadele etmiştir.

Bu kitap, Filistin’deki Arap-Yahudi çatışmalarının yoğunlaştığı 1938-1939 döneminde Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan 35 Filistin mektubundan oluşmaktadır. Filistin’deki olayları yakından takip eden Cumhuriyet muhabirlerinin Filistin, Lübnan ve Mısır’dan naklettiği mektuplar, Filistin Sorunu hakkında özgün ve çarpıcı bilgiler vermektedir. Resmi arşivlere ve akademik yayınlara yansımayan bu bilgiler, Filistin Sorununun farklı bir bakışla analiz edilmesine imkân vermektedir. Filistin’deki insanlık dramının nasıl başladığı, kan ve ateş içinde doğan İsrail Devleti’nin siyasal kodları, bu mektuplarda gözler önüne serilmektedir.

Yazar: Celil Bozkurt

Yayın Tarihi: 30.10.2020

ISBN: 9786057682475

Baskı Sayısı: 1. Baskı

Dil: Türkçe

Sayfa Sayısı: 206

 

Kitap: İsrail Nereye Koşuyor?

Yazar Mehmet Ali Bulut’un kaleme aldığı İsrail Nereye Koşuyor isimli kitap İsrail devletinin geleceğine dair birtakım kehanetleri barındırıyor. İsrail oğullarının başlarına gelenlerin incelenerek günümüzde İsrail devletinin içinde bulunduğu zulüm ve fesattan kaynaklanan bir son buluşun yakın olacağı öngörülüyor.

1948’de kurulmuş olan İsrail devleti toplam zamanı 76 yıl olacak şu iktidar dönemlerini de birincide olduğu gibi fesat ile sürdürürlerse, tahmini olarak 2023-2024 tarihlerinden itibaren İsrail’in içi kaynamaya başlayacak. Çünkü 76 yıl sürmüş ilk iktidarları döneminde de daha Hz. Süleyman (a.s.) hayatta iken birbirlerine girmişler ve Hz. Süleyman’ın (a.s.) cenazesi kalkmadan ülkede isyanlar ve başkaldırılar alıp başını gitmişti. Sonra da parçalanıp birbirlerini yemişler, ardından da Asur, Babil ve Selefkos ve Romalılara yem olmuşlardı.

Bu kitap; 30 yılı aşkın bir zaman diliminde İsra suresinin ilk sekiz ayetinde işaret edilen hakikatleri, nazil olduğu devre bakan yönüyle olduğu kadar bugünlere bakan yönüyle de tefsir edebilmek, yorumlayabilmek; ayrıca ayetleri ele alırken aynı konuların geçtiği Tevrat metinlerine de mercek tutabilmek amacıyla yazıldı.

Yazar: Mehmet Ali Bulut

Yayın Tarihi: 16.11.2020

ISBN: 9786051513386

Baskı Sayısı: 1. Baskı

Dil: Türkçe

Sayfa Sayısı: 472

 

Rapor: Uluslararası Hukuka Göre Kudüs’ün Statüsü

İNSAMER araştırmacısı Abdülkadir TOK “Uluslararası Hukuka Göre Kudüs’ün Statüsü” başlıklı bir rapor kaleme aldı. Bu çalışma, Kudüs konusundaki hukuki tartışmaları üç aşamada ele almaktadır: İlk aşamada İngiltere mandasının oluşumuna değinilerek MC’nin Kudüs sorunu ile ilgili kararları incelenmiştir. İkinci aşamada Kudüs’ün İsrail tarafından hem savaşla hem de hukuken işgaline değinilerek BM’nin bu minvalde Kudüs için günümüze kadar aldığı kararlar değerlendirilmiştir. Son aşamada ise İsrail-Filistin müzakereleri ve bu müzakerelerin Kudüs açısından muhtevası aktarılmaya çalışılmıştır.^[xxix]

[i] T.C. Dışişleri Bakanlığı, No: 298, 19 Kasım 2020, ABD Dışişleri Bakanı Pompeo’nun Batı Şeria’daki Yasadışı Bir Yerleşim Birimini Ziyareti Hk., http://www.mfa.gov.tr/no_-298_-abd-disisleri-bakani-pompeo-nun-bati-seria-daki-yasadisi-bir-yerlesim-birimini-ziyareti-hk.tr.mfa

[ii] Ömer Çelik resmi twitter hesabı, @omerrcelik (20 Kasım 2020).

[iii] Efkan Ala resmi Twitter hesabı, @efkanala (21 Kasım 2020).

[iv] Mevlüt Çavuşoğlu resmi Twitter hesabı, @MevlutCavusoglu (10 Kasım 2020).

[v] “İSEDAK’tan Kudüs İçin Yeni Kapasite Geliştirme Programı”, İSEDAK (26 Kasım). Link: http://www.comcec.org/isedaktan-kudus-icin-yeni-kapasite-gelistirme-programi/

[vi] “Son dakika: 36. İSEDAK Toplantısı! Başkan Erdoğan’dan İslam düşmanlığına sert tepki!”, Ahaber (25 Kasım 2020). Link: https://www.ahaber.com.tr/gundem/2020/11/25/son-dakika-36-isedak-toplantisi-baskan-erdogandan-onemli-aciklamalar

[vii] “Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’dan anlamlı Filistin ve Kudüs-ü Şerif mesajı”, Gaste24 (26 Kasım 2020). Link: https://www.gaste24.com/gundem/cumhurbaskani-yardimcisi-fuat-oktaydan-anlamli-filistin-ve-kudus-u-serif-mesaji-h132304.html

[viii] “Filistin’in Ankara Büyükelçisi Faid Mustafa A Haber’e konuştu: Başkan Erdoğan ve Türkiye davamıza sahip…”, A Haber (25 Kasım 2020). Link: https://www.ahaber.com.tr/ozel-haberler/2020/11/25/filistinin-ankara-buyukelcisi-faid-mustafa-a-habere-konustu-baskan-erdogan-ve-turkiye-davamiza-sahip-cikti?paging=3

[ix] “Filistin’in bağımsızlık gününün 32’inci yılı”, Haber Vakti (15 Kasım 2020). Link: https://www.habervakti.com/filistin/filistin-in-bagimsizlik-gununun-32-inci-yili-h127776.html

[x] Mevlüt Çavuşoğlu resmi Twitter hesabı, @MevlutCavusoglu (15 Kasım 2020).

[xi] “Mahir Ünal: Filistin bizim davamızdır!”, Elbistan Olay (15 Kasım 2020). Link: https://www.elbistanolay.com/haber/5709906/mahir-unal-filistin-bizim-davamizdir

[xii] Kemal Kılıçdaroğlu resmi Twitter hesabı, @kilicdarogluk (15 Kasım 2020).

[xiii] “Türkiye, Filistin arşivlerini Yaser Arafat’ın uyarısıyla korudu”, GZT Mecra (11 Kasım 2020). Link: https://www.gzt.com/mecra/turkiye-filistin-arsivlerini-yaser-arafatin-uyarisiyla-korudu-3562957

[xiv] “Filistin Heyetini Ağırladık”, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (25 Kasım 2020). Link: https://www.tkgm.gov.tr/tr/icerik/filistin-heyetini-agirladik

[xv] T.C. Dışişleri Bakanlığı, No: 293, 15 Kasım 2020, İsrail’in Filistin Topraklarındaki Yasadışı Yerleşim Faaliyetleri Hk. Link: http://www.mfa.gov.tr/no_-293_-israil-in-filistin-topraklarindaki-yasadisi-yerlesim-faaliyetleri-hk.tr.mfa

[xvi] “Üniversitemiz, Filistin’in Kudüs Üniversitesi Öğrencilerine Türkçe Öğretecek”, Mardin Artuklu Üniversitesi (5 Kasım 2020). Link: https://www.artuklu.edu.tr/tr/haberler/universitemiz-filistinin-kudus-universitesi-ogrencilerine-turkce-ogretecek

[xvii] “Mardin Artuklu Üniversitesi Öğrencilerinden Mardin-Kudüs Kardeşliği”, Mardin Artuklu Üniversitesi (30 Ekim 2020). Link: https://www.artuklu.edu.tr/tr/haberler/mardin-artuklu-universitesi-ogrencilerinden-mardin-kudus-kardesligi

[xviii] İbrahim Özcoşar resmi Twitter hesabı, @ibrahimozcosar (24 Kasım 2020).

[xix] “Zorlu Enerji’nin Filistin’deki Güneş Enerji Santrali Devreye Alındı”, Enerji Dünyası (17 Kasım 2020). Link: http://www.enerji-dunyasi.com/yayin/324/zorlu-enerjia-nin-filistina-deki-gunes-enerji-santrali-devreye-alindi_27439.html

[xx] TİKA’dan Doğu Kudüs’teki Filistin Kurumlarına Destek, TİKA (2 Kasım 2020). https://www.tika.gov.tr/tr/haber/tika_dan_dogu_kudus_teki_filistin_kurumlarina_destek-59635

[xxi] TİKA’dan Batı Şeria’daki Hastaneye Kuvöz Desteği , TİKA (26 Kasım 2020). https://www.tika.gov.tr/tr/haber/tika_dan_bati_seria_daki_hastaneye_kuvoz_destegi-59953

[xxii] TİKA’dan Kolombiya’da Filistin Gastronomi Kitabının Basımına Destek, TİKA (12 Kasım 2020). https://www.tika.gov.tr/tr/haber/tika%27dan_kolombiya%27da_filistin_gastronomi_kitabinin_basimina_destek-59790

[xxiii] “”Kudüs İçin Türkiye Alimler Buluşması” Yapıldı”, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (11 Kasım 2020). Link: https://www.comu.edu.tr/haber-20291.html

[xxiv] “Kudüs’ün Parlak Yüzyılı: Kent, Kimlik, Siyaset”, ORDAF, https://ordaf.org/faaliyet/kudusun-parlak-yuzyili-kent-kimlik-siyaset/

[xxv]“ABD Seçimleri Sonrası İsrail-Filistin Meselesini Bekleyen Riskler ve Fırsatlar”, ORSAM (t.y.) https://orsam.org.tr/tr/abd-secimleri-sonrasi-israil-filistin-meselesini-bekleyen-riskler-ve-firsatlar/

[xxvi] “Ömer İdris Akdin: “Kudüs bizi okuyor, biz Kudüs’ü okuyoruz””, Samsun Üniversitesi (19 Kasım 2020). Link: https://samsun.edu.tr/omer-idris-akdin-kudus-bizi-okuyor-biz-kudusu-okuyoruz/

[xxvii]  Uçar, Mehmet Nuri, “Beyt-ül Makdis Öncüleri Konferansı’nda Yüzyılın Anlaşması’na karşı mücadele çağrısı yapıldı”, Anadolu Ajansı, 09.11.2020. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/beyt-ul-makdis-onculeri-konferansinda-yuzyilin-anlasmasina-karsi-mucadele-cagrisi-yapildi/2036787

[xxviii] “İsrail Perspektifinden Körfez Ülkeleriyle Normalleşme”, ORSAM (t.y.). Link: https://orsam.org.tr/tr/israil-perspektifinden-korfez-ulkeleriyle-normallesme-/

[xxix] Tok, Abdulkadir. “Uluslararası Hukuka Göre Kudüs’ün Statüsü”. İNSAMER Araştırma 126. Ekim 2020. Link: https://insamer.com/tr/uluslararasi-hukuka-gore-kudusun-statusu_3438.html